Nebula

Nebula (bulutsu) yıldızlarası boşluklarda yer alan
bulutu andıran gökcisimleridir.Hidrojen gazı, toz ve plazmadan oluşur.Yapısında
yıldızlar bulundurur ve bu yıldızların ışığıyla görünür hale
gelirler.Bulutsular yıldız dönüşümünün ilk aşamasıdır.

Bulutsu terimi önceden yıldızlar gibi noktasal olmayan tüm bulut
benzeri cisimler için kullanılırdı. Örneğin Andromeda Galaksisi galaksiler
keşfedilmeden önce Andromeda Bulutsusu olarak geçerdi.

BULUTSU
(NEBULA) OLUŞUMU

Bulutsular oluşumları bakımından ikiye ayrılırlar.Süpernova
kalıntısı bulutsular ve gezegenimsi bulutsular.Süpernova oldukça büyük bir
yıldızın (Güneş’in en az 6 katı) ömrünün sonuna geldiğinde şiddetle patlaması
durumuna verilen addır.Süpernova patlamaları izlemeye değer olaylardır.En son
kaydedilen patlama 1987 yılında olmuş ve kayıtlara 1987A olarak geçmiştir.Eski
çağlarda Çin’de de izlenmiş bir süpernova patlaması vardır.Bu öyle şiddetli bir
patlamadır ki güneş bir süpernova geçirecek olsa Mars’ı bile yutacak kadar
genişleyecektir.Bu patlama sırasında yıldız, maddesinin yarısından fazlasını toz
ve gaz bulutu olarak uzaya fırlatır ve kalan maddesi kendi çekim kuvveti
etkisiyle küçülüp bir nötron yıldızına, bin de bir ihtimalle de bir karadeliğe
dönüşür.Uzaya dağılan gazlar zamanla yoğunlaşarak gaz bulutları oluştururlar ve
reaksiyona girerek çeşitliliklerini arttırırlar.Böylece oluşan bulutsu çok
renkli görünüşler kazanır.Bunlara oluşum biçimleri sebebiyle süpernova
kalıntısı bulutsular denir.Gezegenimsi bulutsu adının oluşum biçimiyle bir
alakası yoktur, görüntüleri gezegeni andırdığından böyle denmiştir.Gezegenimsi
bulutsular da yıldızların patlamaları sonucu oluşur.Süpernova oluşturmayacak
kadar küçük yıldızların hafif patlamaları veya kırmızı dev haline gelmiş bir
yıldızın dış katmanlarını uzaya fırlatmaları sonucu oluşurlar.Peki bir
bulutsunun gezegenimsi mi yoksa süpernova kalıntısı mı olduğunu nasıl anlıyoruz?Cevap
oldukça basit.Sürernova sonucu oluşmuşlarsa gazlar çaşitli etkilerle dağılırlar
ve garip şekiller oluştururlar.Fakat gezegenimsi bulutsularda gazlar
dağılmadığı için simetriktir.

YILDIZ BEŞİKLERİ

Bulutsular genellikle yıldız oluşum bölgeleri
oluştururlar.Bulutsulardaki gaz, toz ve diğer materyaller yoğunlaşarak kümeler
oluştururlar.Bu kümeler kendi çekim kuvvetinin etkisiyle biraraya gelir ve bir
yıldız doğmuş olur.Yıldızın çevresinde kalan diğer materyaller de gezegenler,
kuyruklu yıldızlar gibi diğer güneş sistemi cisimlerine dönüşürler.Bazı
bulutsularda yeni doğan yıldızların çevresindeki bulutsu yıldızların ışık ve
rüzgarları sonucu dağılır.Bu milyonlarca yıl sürer ve sonunda geriye açık bir
yıldız kümesi kalır.